Wincenty Kadłubek, błogosławiony Kościoła. Obrazek pochodzi z Wikipedii
Wincenty zwany Kadłubkiem wedle starej tradycji urodził się we wsi Karwów nieopodal Opatowa. Była to postać niezwykła - długi czas związany był z kancelarią i dworem księcia Kaziemierza Sprawiedliwego. Jako biskup krakowski (urzędował w latach 1208-1218), skupił się na reformie wewnętrznej Kościoła w Polsce, walczył z symonią (czyli kupowaniem godności kościelnych), klerogamią (małżeństwami księży) oraz inwestyturą (nadawaniem godności i urzędów kościelnych przez świeckie osoby). Gdy uznał, że sił ma już niewiele w roku 1218 zrezygnował z tronu biskupiego i przybył, dodajmy: w pieszej pielgrzymce, do Jędrzejowa. Wstąpił do tutejszego zakonu, przyoblekł się w białe szaty zakonne i oddał się surowemu życiu ascetycznemu wedle słów "Bogu wszystko, sobie nic".
Klasztor cystersów w Jędrzejowie. Fot. D. Kalina
Gdy został zakonnikiem miał około 70 lat, co w owych czasach było wiekiem bardzo podeszłym. Za murami klasztornymi prowadził życie skromne, pełne pokory, natomiast fundusze, którymi dysponował przed śmiercią, przeznaczył na klasztory i inne fundacje pobożne. Natomiast jemu jako czcicielowi Pana Jezusa w Eucharystii, zawdzięczamy obyczaj do dziś spełniany - zapalanie wiecznej lampki przed ołtarzem podczas Mszy świętej i przed tabernakulum. Nam wszystkim znany jest jako autor pierwszego opracowania literackiego dziejów Polski, w którym opisuje m.in. legendarnych władców, jak również proroctwo zrośnięcia się części Polski rozdrobnionej na niewielkie księstwa feudalne w jedno państwo.
Sceny z życia błogosławionego Wincentego Kadłubka na kopule w Kaplicy Wincentego Kadłubka. Fot. D. Kalina
Jego doczesne szczątki złożone zostały w prezbiterium kościoła klasztornego, gdzie leżały nie niepokojone aż do pierwszej połowy XVII w., kiedy rozpoczęto jego proces beatyfikacyjny. Stało się pod wpływem atmosfery potrydenckiej, w której narodził się w murach klasztoru kult pamięci jego świętego życia oddanego Jezusowi Chrystusowi, jak i licznych łask doznawanych przez odwiedzających Jędrzejów pielgrzymów.
Zrodzony kult pamięci wielkiego czlowieka i biskupa bracia zakonni postanowili przeksztłacić w formę wieczną. W tym celu rozpoczęty został proces beatyfikacyjny - ojciec Wojciech Tarło napisał życiorys Wincentego, wydany drukiem w 1614 r., w Krakowie. Pod względem formalnym synod biskupi w Warszawie w 1634 roku wystosował do Stolicy Apostolskiej prośbę o beatyfikację Wincentego Kadłubka, Sługi Bożego - w roku 1680 Kongregacja Obrzędów przyjęła wniosek cystersa jędrzejowskiego, ojca Bernarda Bogdanowicza, a papież Innocenty XI nadał dla klasztoru jędrzejowskiego odpusty. Efektem tych zabiegów jędrzejowskich zakonników było uznanie kościoła klasztornego sanktuarium.
Ołtarz wewnątrz kaplicy z relikwiarzem. Fot. D. Kalina
Tablica w Kaplicy Błogosławionego Wincentego Kadłubka. Fot. D. Kalina
W 1633 r. władza kościelna zadecydowała o ekshumacji i przeniesieniu szczątków Wincentego Kadłubka z miejsca, gdzie został pochowany - w prezbiterium, w miejscu wszystkich innych pochówków zakonników., a relikwie przeniesiono do specjalnie przygotowanej wnęki w nawie bocznej kościoła klasztornego. Był to zaczątek budowy kaplicy, która powstała dopiero po zakończeniu procesu beatyfikacyjnego, zakończonego w 1764 roku. Po pożarze jaki strawił kościół zakonny w 1733 r. wzniesiona została kaplica kopułowa, dostawiona do północnej ściany nawy, otwarta do niej arkadą. Po uznaniu Wincetego Blogosławionym Kościoła w 1764 r. wystawiony został ołtarz we wnętrzu kaplicy wykonany przez rzeźbiarza krakowskiego Wojciecha Rojowskiego. Obecnie można podziwiać odrestaurowane wyposażenie kaplicy wraz z malaturą na ścianach i na kopule, przedstawieniem scen z życia Błogosławionego.
Figura Wincentego Kadłubka na kopcu przed wejściem na teren klasztoru . Fot. D. Kalina
W roku 1819 władze państwowe zdecydowały o likwidacji kilkudziesięciu klasztorów z terenu kraju. Wśród nich znalazł się również klasztor cystersów w Jędrzejowie. Kościół opustoszał, a w budynkach poklasztornych znalazły swoje miejsce różne instytucje świeckie. Niemniej msze święte odbywane były codziennie przed opustoszałym ołtarzem, zaś jak zauważył ks. Władysław Siarkowski w „Przeglądzie Katolickim" z 1873 r. : „…a liczne kompanie udające się do Częstochowy odwiedzają go, gdzie w kaplicy Błogosławionego Wincentego Kadłubka zwykli przesyłać swe prośby do Tronu Najwyższego".
Relikwie Błogosławionego szczęśliwie przetrwały burzliwe dzieje XIX i XX w. i znajdują się na Katedrze Królewskiej na Wawelu, gdzie spoczywają w kaplicy biskupa Piotra Tomickiego. Część ich znalazła swoje miejsce również w Kaplicy Błogoslawionego Wincentego Kadłubka w Klasztorze cystersów w Jędrzejowie.
Dariusz Kalina
