Pierwotnym centrum tutejszego osadnictwa jest nieodległa wieś Skotniki, gniazdo rodu rycerskiego Bogoriów Skotnickich. Z nich Jarosław Bogoria Skotnicki, arcybiskup gnieźnieński wzniósł tutejszy kościół parafialny w roku 1347. Przez następne wieki przedstawiciele tego rodu byli zachowani przy prawie kolatorskim w stosunku do tutejszego kościoła, jako dziedzice zarówno Skotnik jak i wsi okolicznych, w tym i Bogorii.

  Z tego korzenia pochodzi rodzina Podłęskich vel Podleskich, w XVII w. pisząca się z Kurozwęk a pieczętująca się herbem Bogoria. Pierwszy z nich na terenie skotnickiej parafii pojawił się Krzysztof Podłęskl herbu Bogoria, starosta brodnicki. Był on dziedzicem: Małej Wsi, Wysokich Mostków, Zimnowody oraz Bogori. Postanawiając utworzenie własnego gniazda rodowego na tym terenie wystarał się w roku 1616 u króla Zygmunta III Wazy o pozwolenie lokacji miasta Bogoria na terenie wsi o tej samej nazwie. W trzy lata potem, w roku 1619 r. uzyskał od tegoż władcy przywilej dla osadzonych mieszczan na odbywanie trzech jarmarków.

Herb dawnego miasta Bogorii, analogiczny jak herb rycerski Bogoria

  Dla podkreślenia wagi zarówno samego miasta jak i praw właściciela ważnym było powstanie własnego kościoła parafialnego. Krzysztof Podłęski postanowił powierzyć realizację tego zamiaru zakonnikom kanoników regularnych laterańskich. Zgromadzenie to swoją działalność oparło o regułę św. Augustyna, co mocno zbliżało jego charakter z zakonem premonstrateńskim funkcjonującym w Busku czy Augustianów w Olkuszu. Na uwagę zasługuje fakt, że od wieku XV, właśnie w Kurozwękach (z których pisał się Krzysztof Podłęski), funkcjonował klasztor, zamieszkały przez kanoników regularnych.

Kościół parafialny w Bogorii. Fot. R. Mirowski

  W trzeciej i czwartej dekadzie XVII wieku miasto Bogoria okrzepło, choć głównym zajęciem mieszczan stanowiło w dalszym ciągu rolnictwo. W rynku miasta stanął drewniany ratusz przeznaczony dla władz miejskich, drewniane były domy, kościół i klasztor. W roku 1629 r. w mieście było 50 domów stojących w rynku i w ulicach, zaś rzemiosło reprezentowali - szewc, krawiec, kowal, piekarz i kijak. Miasto nie było duże - zajmowało trzy łany powierzchni. Jego układ przestrzenny w zasadzie zachował elementy regularnego, lokacyjnego rozplanowania, tj. prostokątny rynek z wychodzącymi z niego ośmioma ulicami.

  W kościele zachował się znakomity, wystawny pomnik poświęcony pamięci Krzysztofa i jego żony, tutaj pochowanych. Od jego śmierci, to jest 1621 r. właścicielem miasta był syn, Marcin Podłęski, To właśnie za jego czasów zakupiony został w Krakowie obraz z wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, który przywiózł tutaj brat zakonny ze zgromadzenia w Krakowie (a właściwie na Kazimierzu)  Justus Pomorski z klasztoru kanoników regularnych. Umieścił obraz tymczasowo w kościele w pobliskiej Kiełczynie. Dzięki zachowany aktom wiemy, że autorem obrazu był krakowski malarz Jan Socher, który ukończył swoje dzieło w roku 1626.

Matka Boska Pocieszenia. Obrazek pochodzi ze strony internetownej parafii pw. Świętej Trójcy w Bogorii

  Obecny kościół w miejsce drewnianego wzniósł w roku 1748 Michał Konarski, dziedzic Bogorii, kasztelan sandomierski. Prace trwały stosunkowo długo, zważywszy na niewielkie w sumie rozmiary świątyni, a uroczystego poświęcenia nowego, murowanego już kościoła, dokonał w 1778 r. Jan Lenczewski, biskup sufragan lubelski.

 Budowla przetrwała do dziś, reprezentuje styl barokowy z rokokowym wystrojem wnętrza. Niedawno (2008 r.) wykonana została konserwacja obrazu Matki Boskiej Pocieszenia, a także konserwacja i renowacja mensy ołtarzowej i tabernakulum.

  W roku 2009 biskup sandomierski potwierdził dekretem, że świątynia w Bogorii jest Sanktuarium Matki Boskiej Pocieszenia. 29 VIII 2010 r. pod przewodnictwem biskupa Krzysztofa Nitkiewicza odbyła się uroczysta koronacja słynącego łaskami obrazu Matki Boskiej Pocieszenia. Wszystkich zainteresowanych odsyłamy na strone internetową parafii: http://www.parafia-bogoria.pl/

  Dariusz Kalina